30 χρόνια κρατισμού έχουν δημιουργήσει στον Έλληνα μια πολύ συμπαγή νοοτροπία που δύσκολα αλλάζει. Το αντικρίζει κανείς παντού. Από την παιδεία μας που μέχρι σήμερα είχε ως αποστολή τον διορισμό των αποφοίτων της στο δημόσιο, μέχρι τους ιδιώτες επιχειρηματίες που ζούσαν αποκλειστικά με κρατικές προμήθειες.
Αν σ’αυτή την εικόνα προσθέσει κανείς την ταύτιση του κόμματος με το κράτος, τότε θα συμπληρώσει το παζλ που λέγεται Ελλάδα της μεταπολίτευσης και θα μπορέσει να κατανοήσει όλα τα φαινόμενα της νεοελληνικής διαπλοκής των τελευταίων τριών δεκαετιών.
Το ερώτημα λοιπόν είναι πώς θα ξεπεράσουμε αυτή την κατάσταση. Πώς θα σπάσουμε αυτό το φαύλο “παράδειγμα”; Πώς θα δημιουργήσουμε μια νέα νοοτροπία;
Έναν δρόμο προς την αλλαγή τον φέρνει η ίδια η Ανάγκη! Η κατάσταση προσομοιάζει με αυτή ενός χρόνιου καπνιστή. Όπως φρακάρουν τα πνευμόνια ενός καπνιστή και δεν μπορεί να καπνίσει άλλο, έτσι και το κρατικίστικο μοντέλο που λειτουργούσε μέχρι σήμερα, πλέον δεν λειτουργεί. Από τη στιγμή που τα δανεικά κόπηκαν, η συντήρηση αυτού του μοντέλου δεν μπορεί να συνεχιστεί. Ο Έλληνας σήμερα πληρώνει ακριβά το σπάταλο κράτος. Το πληρώνει με τους φόρους, το πληρώνει διπλά με τις έκτακτες εισφορές και το τριτοπληρώνει με τα χαράτσια. Δεν αντέχει άλλο. Το παλιό σύστημα και να θέλουμε δεν μπορεί να λειτουργήσει άλλο. Λεφτά δεν υπάρχουν!
Βρισκόμαστε λοιπόν σε μια ιδιαιτέρως δύσκολη κατάσταση, μετέωροι μεταξύ του χθες που γκρεμίζεται και του αύριο που είναι θολό και αβέβαιο. Γιατί δεν φθάνει φυσικά να γκρεμιστεί το παλιό σύστημα. Δεν φθάνει να γκρεμίσουμε τον κρατισμό, και τον κομματισμό. Θα πρέπει να αντικαταστήσουμε το παλιό σύστημα με ένα νέο υγιές. Κι όπως ένας χρόνιος καπνιστής για να κόψει την εξάρτησή του θα πρέπει να φανταστεί τον εαυτό του πριν γίνει καπνιστής, ώστε να δημιουργήσει μια νέα εικόνα του εαυτού του, έτσι και η Ελλάδα θα πρέπει βρει μια φάση της ιστορίας της που λειτουργούσε χωρίς τις εξαρτήσεις του κρατισμού και του κομματισμού.
Υπάρχει άραγε στην ελληνική παράδοση ένας άλλος τρόπος λειτουργίας και συμπεριφοράς του Έλληνα πέρα από την κρατικίστικη και διαπλεκόμενη, που να μπορέσει να αποτελέσει το νέο “παράδειγμα” γι’αυτόν;
Γνώμη μου είναι ότι υπάρχουν πολλά θετικά παραδείγματα που μπορούν να μας εμπνεύσουν. Ένα από αυτά αποτελεί η αστική τάξη που διαμορφώθηκε στην Σύρο κατά τη διάρκεια του 19ου αιώνα. Μετά την καταστροφή της Χίου το 1822, πρόσφυγες βρήκαν καταφύγιο στο νησί της Σύρου, όπου σε πολύ λίγα χρόνια δημιούργησαν μια ισχυρή αστική τάξη και το λεγόμενο θαύμα της Σύρου.
Οι πρόσφυγες δεν είχαν τίποτα. Ούτε κοινωνικό κράτος, ούτε “πλάτες”, ούτε συγγενείς. Είχαν μόνο την ανάγκη να επιβιώσουν, τον πολιτισμό που έφερναν από τα μέρη τους και τη δημιουργικότητά τους. Μ’αυτά τα στοιχεία έκαναν θαύματα για την εποχή τους. Αξιοποίησαν τις ατομικές τους δεξιότητες, τα συγκριτικά πλεονεκτήματα του νησιού και παρήξαν πλούτο μεγάλο. Παράλληλα δημιούργησαν πολιτισμό. Έφτιαξαν το περίφημο Γυμνάσιο της Ερμούπολης, έφτιαξαν θέατρο. Όχι με λεφτά του κράτους - ποιό κράτος το 1830!- αλλά με δωρεές των ίδιων των εύπορων κατοίκων.
Το παράδειγμα της Σύρου είναι ένα μόνο θετικό παράδειγμα από το οποίο μπορούμε να εμπνευστούμε. Η ανάγκη της οικονομικής κρίσης θα ξεριζώσει το παλιό σύστημα. Δεν θα καταφέρουμε όμως τίποτα αν εμείς οι ίδιοι οι Έλληνες δεν μπορέσουμε να επινοήσουμε έναν καινούργιο εαυτό. Μια νέα χώρα.
Αν σ’αυτή την εικόνα προσθέσει κανείς την ταύτιση του κόμματος με το κράτος, τότε θα συμπληρώσει το παζλ που λέγεται Ελλάδα της μεταπολίτευσης και θα μπορέσει να κατανοήσει όλα τα φαινόμενα της νεοελληνικής διαπλοκής των τελευταίων τριών δεκαετιών.
Το ερώτημα λοιπόν είναι πώς θα ξεπεράσουμε αυτή την κατάσταση. Πώς θα σπάσουμε αυτό το φαύλο “παράδειγμα”; Πώς θα δημιουργήσουμε μια νέα νοοτροπία;
Έναν δρόμο προς την αλλαγή τον φέρνει η ίδια η Ανάγκη! Η κατάσταση προσομοιάζει με αυτή ενός χρόνιου καπνιστή. Όπως φρακάρουν τα πνευμόνια ενός καπνιστή και δεν μπορεί να καπνίσει άλλο, έτσι και το κρατικίστικο μοντέλο που λειτουργούσε μέχρι σήμερα, πλέον δεν λειτουργεί. Από τη στιγμή που τα δανεικά κόπηκαν, η συντήρηση αυτού του μοντέλου δεν μπορεί να συνεχιστεί. Ο Έλληνας σήμερα πληρώνει ακριβά το σπάταλο κράτος. Το πληρώνει με τους φόρους, το πληρώνει διπλά με τις έκτακτες εισφορές και το τριτοπληρώνει με τα χαράτσια. Δεν αντέχει άλλο. Το παλιό σύστημα και να θέλουμε δεν μπορεί να λειτουργήσει άλλο. Λεφτά δεν υπάρχουν!
Βρισκόμαστε λοιπόν σε μια ιδιαιτέρως δύσκολη κατάσταση, μετέωροι μεταξύ του χθες που γκρεμίζεται και του αύριο που είναι θολό και αβέβαιο. Γιατί δεν φθάνει φυσικά να γκρεμιστεί το παλιό σύστημα. Δεν φθάνει να γκρεμίσουμε τον κρατισμό, και τον κομματισμό. Θα πρέπει να αντικαταστήσουμε το παλιό σύστημα με ένα νέο υγιές. Κι όπως ένας χρόνιος καπνιστής για να κόψει την εξάρτησή του θα πρέπει να φανταστεί τον εαυτό του πριν γίνει καπνιστής, ώστε να δημιουργήσει μια νέα εικόνα του εαυτού του, έτσι και η Ελλάδα θα πρέπει βρει μια φάση της ιστορίας της που λειτουργούσε χωρίς τις εξαρτήσεις του κρατισμού και του κομματισμού.
Υπάρχει άραγε στην ελληνική παράδοση ένας άλλος τρόπος λειτουργίας και συμπεριφοράς του Έλληνα πέρα από την κρατικίστικη και διαπλεκόμενη, που να μπορέσει να αποτελέσει το νέο “παράδειγμα” γι’αυτόν;
Γνώμη μου είναι ότι υπάρχουν πολλά θετικά παραδείγματα που μπορούν να μας εμπνεύσουν. Ένα από αυτά αποτελεί η αστική τάξη που διαμορφώθηκε στην Σύρο κατά τη διάρκεια του 19ου αιώνα. Μετά την καταστροφή της Χίου το 1822, πρόσφυγες βρήκαν καταφύγιο στο νησί της Σύρου, όπου σε πολύ λίγα χρόνια δημιούργησαν μια ισχυρή αστική τάξη και το λεγόμενο θαύμα της Σύρου.
Οι πρόσφυγες δεν είχαν τίποτα. Ούτε κοινωνικό κράτος, ούτε “πλάτες”, ούτε συγγενείς. Είχαν μόνο την ανάγκη να επιβιώσουν, τον πολιτισμό που έφερναν από τα μέρη τους και τη δημιουργικότητά τους. Μ’αυτά τα στοιχεία έκαναν θαύματα για την εποχή τους. Αξιοποίησαν τις ατομικές τους δεξιότητες, τα συγκριτικά πλεονεκτήματα του νησιού και παρήξαν πλούτο μεγάλο. Παράλληλα δημιούργησαν πολιτισμό. Έφτιαξαν το περίφημο Γυμνάσιο της Ερμούπολης, έφτιαξαν θέατρο. Όχι με λεφτά του κράτους - ποιό κράτος το 1830!- αλλά με δωρεές των ίδιων των εύπορων κατοίκων.
Το παράδειγμα της Σύρου είναι ένα μόνο θετικό παράδειγμα από το οποίο μπορούμε να εμπνευστούμε. Η ανάγκη της οικονομικής κρίσης θα ξεριζώσει το παλιό σύστημα. Δεν θα καταφέρουμε όμως τίποτα αν εμείς οι ίδιοι οι Έλληνες δεν μπορέσουμε να επινοήσουμε έναν καινούργιο εαυτό. Μια νέα χώρα.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου